Respiratorni alergeni i njihovi simptomi
Sadržaj
Šta su respiratorne alergije i ko je podložan riziku?
Respiratorne alergije nastaju kada imunološki sistem organizma neadekvatno reaguje na supstance (alergene) koje se prenose vazduhom. Ovi alergeni, inače bezopasni, izazivaju preteranu reakciju imunološkog sistema kod osetljivih osoba. Imunološki sistem greškom prepoznaje ove supstance kao opasne napadače i proizvodi specifična antitela poznata kao IgE. Ova antitela se vezuju za mastocite, što dovodi do oslobađanja histamina i drugih hemijskih jedinjenja koje izazivaju tipične simptome alergije.
Respiratorne alergije su veoma česte, a njihova učestalost je u porastu širom sveta. Urbane sredine pokazuju veću stopu pojave alergija zbog povećane izloženosti zagađivačima i alergenima. Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije, između 10% i 30% svetske populacije pati od alergijskog rinitisa, jednog od najčešćih oblika respiratornih alergija. Iako svako može razviti alergije, određene grupe su podložnije:
Deca i adolescenti, koji ponekad prerastu ove alergije tokom odrastanja
Osobe sa porodičnom istorijom alergija
Pojedinci koji su često izloženi alergenima, poput grinja, plesni ili životinjske peruti
Osobe sa drugim alergijskim stanjima, poput atopijskog dermatitisa ili alergija na hranu
Uobičajeni simptomi respiratornih alergija
Alergijski rinitis i alergijska astma su dva glavna klinička oblika respiratornih alergija. Alergijski rinitis, poznat i kao polenska groznica, obično izaziva sledeće simptome:
Kijanje
Curenje iz nosa (rinoreja)
Zapušenost nosa
Svrab nosa, grla i očiju
Suzne oči
Tamni kolutovi ispod očiju (alergijski podočnjaci)
U težim slučajevima može doći do alergijske astme. Ako se ne leči, može biti opasna po život. Tipični simptomi alergijske astme uključuju:
Uporni kašalj, naročito noću
Kratak dah (dispneja)
Šištanje (zviždući zvuk pri disanju)
Stezanje ili pritisak u grudima
Uobičajeni alergeni koji izazivaju respiratorne alergije Respiratorni alergeni se mogu podeliti na perenijalne (prisutne tokom cele godine) i sezonske (prisutne samo u određenim periodima). Perenijalni alergeni uključuju:
Grinje: Ovi mikroskopski organizmi žive u kućnoj prašini, posteljini, jastucima, tepisima i tapaciranom nameštaju.
Plesni: Najčešće vrste plesni povezane sa alergijama su Aspergillus, Cladosporium i Alternaria. Ove gljive oslobađaju spore koje se udišu i izazivaju alergijske reakcije, posebno u vlažnim, slabo provetrenim prostorijama.
Bubašvabe: Proteini iz jaja ili izmeta bubašvaba mogu izazvati alergijske reakcije kod osetljivih osoba.
Životinjska perut: Alergije na kućne ljubimce izazivaju proteini iz peruti, dlake, pljuvačke i urina životinja, posebno mačaka i pasa.
Sezonski alergeni uglavnom potiču od polena drveća, trava i korova. Ovi alergeni su najčešći uzrok sezonskog alergijskog rinitisa, poznatog kao polenska groznica. Jedan od najpoznatijih sezonskih alergena je ambrozija (Ambrosia artemisiifolia), koja oslobađa velike količine polena u vazduh, posebno krajem leta i početkom jeseni. Simptomi alergije na ambroziju često uključuju učestalo kijanje, zapušenost nosa, svrab očiju i grla, kao i kašalj i otežano disanje u težim slučajevima.
Upravljanje respiratornim alergijama
Ako sumnjate da imate respiratorne alergije, važno je da se obratite specijalisti radi postavljanja tačne dijagnoze i plana lečenja. U Sante laboratorijama možete obaviti širok spektar testova za identifikaciju specifičnih respiratornih alergena, uključujući panel IgE testova za različite inhalatorne alergene. Uz pravilne preventivne mere i odgovarajuće lečenje, uključujući antihistaminike i izbegavanje izloženosti alergenima, simptomi respiratornih alergija mogu se uspešno kontrolisati.